آیا امیدواری به شفاعت موجب تقویت روحیه کاهلی و تنبلی و جرأت بر معصيت نمی‌شود؟

پاسخ:

 اگر شفاعت این گونه باشد که شما فکر می‌کنید پس در باره آياتى كه وعده مغفرت ميدهد چه مى‏گوئيد؛ (رجوع شود به: الميزان في تفسير القرآن‏، علامه طباطبايى، محمدحسين‏، ج1، ص165.)چون اين آيات نيز بزعم شما،  باید مردم را به ارتكاب گناه جرى ‏كند، بویژه این‌که مغفرت بی انتهای الهی بنص آیه شریفه زیر، شامل همه گناهان بجز شرک(بدون توبه) می‌شود:

إِنَّ اللَّهَ لا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَ يَغْفِرُ ما دُونَ ذلِكَ لِمَنْ يَشاء(نساء:48)؛خداوند (هرگز) شرك را نمى‏بخشد! و پايين‏تر از آن را براى هر كس (بخواهد و شايسته بداند) مى‏بخشد. و این یک جواب نقضی است که آیات شفاعت، شبیه آیات مغفرت است ؛ هر گونه جوابی شما،  برای آیات مغفرت دارید، برای آیات شفاعت هم هست.

جواب دیگر این است که وعده شفاعت، وقتى مستلزم جرئت و جسارت  بر انجام گناه مي شود، كه اولا مجرم و فرد شفاعت شونده و صفات او را معين كرده باشد، و ثانیا گناهى که با شفاعت بخشیده مي شود را  كاملا مشخص نموده باشد و ثالثا معلوم گردد عقابى كه با شفاعت برداشته ميشود، آيا همه عقوبت‌ها و در همه اوقات و احوال است، يا در بعضى اوقات؟

در حالیکه  آيات شفاعت اينطور واضح و روشن نيست، فقط خيلى كوتاه و سر بسته فرموده: به بعضى اجازه شفاعت داده و شفاعتشان را مى‏پذيريم علاوه براین‌که  شفاعت را مشروط بشرطى كرده، كه ممكن است آن شرط حاصل نشود، و آن مشيت خدا است:

مَنْ ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ(بقره:255)؛كيست كه در پيشگاه او جز به اذن وى شفاعت كند.

وشرط دیگر این است که خداوند اجازه  و اذن شفاعت  به شفاعت کننده گان را در مورد بندگانی می‌دهد که خودش از آن بندگان راضی باشد:

وَ لا يَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضى‏ وَ هُمْ مِنْ خَشْيَتِهِ مُشْفِقُونَ(انبیاء: 28)؛ او همه اعمال امروز و آينده آن‌ها را مى‏داند و هم گذشته آن‌ها را و آن‌ها جز براى كسى كه خدا از او خشنود است (و اجازه شفاعتش را داده) شفاعت نمى‏كنند و آن‌ها از ترس او بيمناكند.

 بنابراین؛ هیچ گنه کاری اطمینان ندارد که شفاعت شامل حال وی می‌شود، از این رو باعث جرأت و جسارت بر گناه نمی‌شود. (رجوع شود به: تفسیر موضوعی قرآن کریم، جوادی آملی، عبدلله، ج5، ص158.)شفاعت و آیات شفاعت،  با این کلیات و ویژگی‌ها و خصوصیات، نه تنها، دعوت به تنبلى، يا فرار از زير بار مسئوليت، و يا چراغ سبز در برابر ارتكاب گناه و جرأت  بر معصيت نيست، بلکه يك مكتب انسان ساز است  که از طرفی آدمی را وادار به سعی و تلاش نموده تا برای رسیدن به  جرگه شفاعت شوندگان، خود را به مقام ارتضای الهی برساند و هم وسيله‏اى است براى زنده نگهداشتن روح امید به رحمت الهی، برای  بازگرداندن آلودگان از نيمه راه و جلوگيرى از ياس و نوميدى كه خود عاملى است براى غرق شدن در انحراف و گناه.  ايمان و اعتقاد  به چنین شفاعتی، سبب حفظ ارتباط افراد گنهكار با خدا و پيامبران و امامان معصوم (ع) می‌شود تا همه پل‌ها را پشت سر خود ويران ننموده و راه بازگشت را همچنان محفوظ نگهدارند. در نتیجه موضوع شفاعت با این ویژگی‌ها، يك مكتب انسان ساز (رجوع شود به: تفسير نمونه‏، مكارم شيرازى، ناصر، ج‏13، ص  305. ) و جمع بین خوف و رجاء، بهترین روش تربیتی است.