نظر قران و سایر ادیان در مورد ذبح اسماعیل

  داستان «ذبح» حضرت اسماعيل يكي از داستان‏هاي مشهور قرآن است كه در سوره صافات، آيات 102 تا 107 به آن اشاره شده است. ترجمه آيات چنين است:هنگامي كه [حضرت ابراهيم] با او [اسماعيل] به مقام سعي رسيد، گفت پسرم! من در خواب ديدم كه تو را ذبح مي‏كنم، نظر تو چيست؟ گفت: «پدرم! هرچه دستور داري اجرا كن، به خواست خدا مرا از صابران خواهي يافت!» هنگامي كه هر دو تسليم شدند و ابراهيم جبين او را بر خاك نهاد، او را ندا داديم كه: اي ابراهيم، آن رؤيا را تحقق بخشيدي [و به مأموريت خود عمل كردي] ما اين گونه نيكوكاران را جزا مي‏دهيم. اين مسلماً همان امتحان آشكار است. ما ذبح عظيمي را فداي او كرديم.     مفسران در ذيل آيه «ما ذبح عظيمي را فداي او كرديم» آورده‏اند: خداوند قوچي بزرگ فرستاد تا حضرت ابراهيم آن را به جاي فرزند قرباني كند تا سنتي براي آيندگان در مراسم حج و سرزمين «مني» از خود بگذارد.    تفسير نمونه، ج 19، ص 118.       ناگفته نماند در اينكه كدام يك از فرزندان ابراهيم(ع) (اسماعيل يا اسحاق) به قربانگاه برده شد و لقب «ذبيح‏ اللّه‏» يافت، در ميان مفسران سخت گفت‏وگو است؛ گروهي «اسحاق» را «ذبيح» مي‏دانند و جمعي «اسماعيل» را. نظر اول را بسياري از مفسران اهل سنت و نظر دوم را مفسران شيعه برگزيده‏اند.     داستان «ذبح» در «تورات» نيز آمده است و درآنجا علماي يهود «اسحاق» را ذبيح دانسته‏اند، ولي در نقلي آمده‏است كه عمربن عبدالعزيز از يك نفر يهودي كه به اسلام گرويده بود از اختلاف درباره ذبيح سؤال كرد، آن فرد يهودي جواب داد كه علماي يهود نيز اسماعيل را ذبيح مي‏دانند لكن از باب حسد كتمان مي‏كنند و ذبح را به اسحاق پدر اسرائيل، سرسلسله خويش نسبت مي‏دهند.    محمد خزائلي، اعلام قرآن، تهران: اميركبير، 1350 ص 130